Ozone là khí gì? Ozone có độc hại cho sức khoẻ con người không?

ozone la khi gi 2

Ozone là khí được tạo thành từ 3 nguyên tử oxy liên kết với nhau. Ozone ở tầng cao bảo vệ bề mặt Trái đất khỏi các tia cực tím (UV), nhưng cũng được coi là chất gây ô nhiễm có tác động xấu đến con người và các sinh vật khác khi hiện diện gần mặt đất hơn. 

Ozone là khí gì? Khí Ozone có ở đâu trong khí quyển?

Ozone (O3) là một loại khí có tính phản ứng cao, được tạo thành từ ba nguyên tử oxy liên kết với nhau.

ozone la khi gi 0
Ozone là khí được tạo thành từ ba nguyên tử oxy liên kết với nhau

Ozone vừa là sản phẩm tự nhiên, vừa là sản phẩm nhân tạo, xuất hiện ở tầng trên bầu khí quyển (tầng bình lưu) và tầng khí quyển thấp hơn (tầng đối lưu) của Trái đất. Tùy thuộc vào vị trí trong khí quyển, ozone ảnh hưởng đến sự sống trên Trái đất theo hướng “tốt” hoặc “xấu”.

Oxy và ozone

Oxy phân tử (O2) là oxy bình thường chúng ta hít thở và hiện diện khắp bầu khí quyển. Tia nắng mặt trời có thể phân tách O2 thành hai nguyên tử oxy đơn lẻ và một trong số chúng sau đó có thể kết hợp lại với một phân tử O2 để tạo thành O3.

Ozone trong khí quyển ảnh hưởng đến sức khỏe con người như thế nào? Khí Ozone có độc không?

Tầng ozone “tốt”

Theo Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia Hoa Kỳ (NASA), khoảng 90% ozone trong khí quyển nằm ở tầng bình lưu, một lớp khí quyển ở độ cao từ 10 km đến 50 km phía trên bề mặt hành tinh của chúng ta. Tổng khối lượng ozone trong khí quyển là khoảng 3 tỷ tấn nhưng chỉ chiếm khoảng 0,00006% bầu khí quyển.

Nồng độ ozone thay đổi theo độ cao. Nồng độ ozone cực đại, trung bình 8 phân tử ozone trên một triệu phân tử trong khí quyển, xảy ra ở độ cao từ 30 đến 35 km so với mặt đất, trong một khu vực được gọi là tầng ozone.

ozone la khi gi 1
Ozone sàng lọc tất cả các tia năng lượng cao nhất, tia UV-c, bức xạ và hầu hết các tia UV-b

Tầng ozone ở tầng bình lưu được hình thành một cách tự nhiên thông qua sự tương tác của bức xạ cực tím mặt trời (UV) với oxy phân tử (O2). Ở độ cao đó, ozone hấp thụ bức xạ tia cực tím mạnh từ mặt trời, làm giảm lượng bức xạ UV có hại tới bề mặt Trái đất.

Cụ thể, Ozone sàng lọc tất cả các tia năng lượng cao nhất, tia UV-c, bức xạ và hầu hết các tia UV-b. Ozone chỉ sàng lọc khoảng một nửa bức xạ UV-a. Bức xạ UV-b và UV-a quá mức có thể gây cháy nắng và có thể dẫn đến ung thư da và tổn thương mắt.

Tầng ozone “xấu”

Vậy khí ozone có độc không? Mặc dù tầng ozone ở tầng bình lưu cung cấp lá chắn bảo vệ sự sống trên Trái đất nhưng việc tiếp xúc trực tiếp với ozone có hại cho cả thực vật và động vật (bao gồm cả con người). Tầng ozone “xấu” trên mặt đất hình thành khi khí nitơ oxit từ khí thải xe cộ và công nghiệp phản ứng với các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (hóa chất chứa carbon dễ bay hơi vào không khí, chẳng hạn như chất pha loãng sơn).

Trong tầng đối lưu gần bề mặt Trái đất, nồng độ tự nhiên của ozone là khoảng 10 phần tỷ (0,000001%). Theo Cơ quan Bảo vệ Môi sinh Hoa Kỳ (EPA), việc tiếp xúc với nồng độ ozone lớn hơn 70 phần tỷ trong 8 giờ hoặc lâu hơn là không tốt cho sức khỏe.

Sự tập trung khí ozone như vậy xảy ra trong hoặc gần các thành phố trong thời kỳ bầu không khí ấm áp và ổn định. Các tác động có hại có thể bao gồm kích ứng họng và phổi hoặc làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn hoặc khí phế thũng.

Hỗ trợ biên dịch: BS PHAN THANH HÀO – CHỦ TỊCH CHI HỘI CHỐNG LÃO HOÁ – Hội Tế bào Gốc TP. HCM

5/5 - (2 bình chọn)
Contact